CoP convenant toekomstbestendig bouwen

 

Deze Community of Practice stond in het teken van het Convenant Toekomstbestendig Woningbouw van de Metropoolregio Amsterdam (MRA). Dit convenant maakt duurzaamheidsambities onderdeel van de grote woningbouwopgave waar gemeenten samen met hun partners voor staan. Voordat Stan van den Berg (MRA) en Merel Stolker (C-creators) de diepte ingingen over de inhoud en werking van het convenant, gaven Wouter van Twillert (C-creators) en Jeroen van der Waal (gemeente Amsterdam) ons een aantal ontwikkelingen mee binnen Cirkelstad en de gemeente Amsterdam. 

Update Cirkelstad door Wouter van Twillert
Op 2 juni organiseert Cirkelstad een partnerdag. Het is dan ook nog eens het 5-jarige jubileum van Cirkelstad! Cirkelstad wil dit graag vieren met de partners op een bijzondere plek in Amersfoort: Camp Common Grounds. Meld je hier meteen aan en reserveer alvast 2 juni van 13.00 tot 18.00 uur in je agenda!

Verder organiseert Cirkelstad weer een aantal rondetafels. De thema's die hierin behandeld worden zijn:

• Bouwen binnen de CO2-grens
• Het Niet Meer Normaal
• Meervoudige waardecreatie & inclusiviteit van circulair bouwen

Update gemeente Amsterdam door Jeroen van der Waal 
Jeroen van der Waal belichtte een aantal ontwikkelingen binnen de gemeente Amsterdam:
 

• Nieuwe colleges: de gemeente Amsterdam stevent af op een coalitie van PvdA, GroenLinks en D66. Het gemeentelijke beleid wordt waarschijnlijk doorgezet en circulaire economie zal een belangrijke rol blijven spelen op de beleidsagenda. 
• Brief wethouder: wethouder Ruimtelijke Ontwikkeling en Duurzaamheid Marieke van Doorninck zal een brief sturen waarin men wordt meegenomen in de uitvoering van de Strategie Amsterdam Circulair 2020-2025. Tevens zal in de brief nadrukkelijk de oproep worden geplaatst om meer vaart achter de circulaire transitie te zetten.  
• De Houten Eeuw: 7 juni wordt er een evenement georganiseerd in Pakhuis de Zwijger genaamd: De Houten Eeuw. Het zal een inspirerend evenement zijn met een omvangrijk programma van 16:00 tot 22:00. Ofwel, save the date en meld je hier aan! 
• Het Nieuwe Normaal in gemeentelijk beleid: de gemeente Amsterdam is van plan om het Nieuwe Normaal op te nemen in het beleid. Waarschijnlijk zal HNN niet als een verplichte norm in het beleid terecht komen maar eerder als een richtinggevende norm. Volgens Jeroen van der Waal wordt er in ieder geval gemikt op de thema’s materiaalgebruik, adaptief vermogen, toxiciteit en het materiaalpaspoort. In het najaar zal de gemeente Amsterdam hierover beslissen.
• Monitor: De Monitor Amsterdam Circulair is een online dashboard dat voor het eerst alle materiaalstromen die door Amsterdam bewegen in kaart brengt. Behalve de totale gewichten, laat het ook zien hoeveel klimaat- en milieu-impact er met de materialen gepaard gaat. De inzichten die uit de Monitor komen, stellen de gemeente Amsterdam in staat om nog betere keuzes te maken in het belang van de circulaire economie.
• Circulaire Standaard: tot slot is er de intentie om te komen tot een soort opleidingstraject genaamd de ‘Circulaire Standaard’. In dit opleidingstraject kan iedereen die in de praktijk bezig is met circulair bouwen in een aantal modules kennis opdoen over Het Nieuwe Normaal. Zo tracht de gemeente de eigen medewerkers op te leiden en tevens te voorkomen dat marktpartijen een eventuele toekomstige stap naar HNN zullen ervaren als een concurrentienadeel. 

 

Stan van de Berg en Merel Stolker over het convenant Toekomstbestendig Bouwen
De presentatie van Stan van de Berg en Merel Stolker over het convenant Toekomstbestendige Woningbouw van de Metropoolregio Amsterdam bestond uit de volgende vier punten: 

• Aanleiding
• Toetsingskader DGPI
• Toepassing door gemeente
• Vervolg en leertraject 

 

1. Aanleiding: De aanleiding van dit convenant is de ambitie van de Metropoolregio Amsterdam (MRA) om de duurzaamheidsambities onderdeel te maken van de woningbouwopgave. Ter invulling daarvan is door de MRA het toetsingskader DGPI ontwikkeld: Duurzaamheid Gestandaardiseerd Prestatiegericht en Integraal. De DGPI maakt het makkelijker om duurzaamheidsambities uit te vragen. Daarmee zorgt het voor lagere kosten, een versnelling van het uitvraagproces en duidelijkheid naar de markt. 

 

2. Toetsingskader DGPI: In het DGPI toetsingskader is gebruik gemaakt van zoveel mogelijk bestaande instrumenten zoals HNN, GPR en BREEAM. De thema’s waar dit convenant en de DGPI zich op richten zijn: circulair bouwen, energie, klimaatadaptatie, duurzame mobiliteit, biodiversiteit en gezonde leefomgeving. Voor deze zes thema’s zijn verschillende prestatieniveaus gesteld. Brons ligt dicht tegen het wettelijk minimum aan, zilver stijgt daar nog verder bovenuit en goud is echt een koplopers-ambitie. De gevraagde ambitie kan per gemeente verschillen, desalniettemin is het uitgangspunt wel minimaal brons. 

 

 

Per thema zijn de volgende indicatoren gehanteerd: 

• Energie: BENG 1 en 2
• Circulair: MPG-score en massa % non-virgin grondstoffen. Andere indicatoren uit HNN worden meegenomen in het leertraject (zie punt 4) en nog niet in convenant. Als blijkt dat er ook goed te sturen valt op andere indicatoren, kunnen deze ook meegenomen worden in het convenant.  
• Duurzame mobiliteit: laadpaalnorm, loop- en fietsroutes en deelmobiliteit
• Klimaatadaptatie: wateroverlast, droogte, hitte en overstromings- risico. Voor deze indicatoren is geen verschil tussen brons, zilver of goud. De basisveiligheid moet eerst landen voordat aanvullende eisen gesteld kunnen worden. 
• Natuurinclusiviteit en biodiversiteit: hoogwaardige habitats en groenblauwe structuren. Een ecoloog zal moeten bepalen wat hoogwaardige habitats precies zijn in een bepaald gebied. 
• Gezonde leefomgeving: toxiciteit in materialen en temperatuur overstijging in woning

Tevens biedt het convenant een overzicht met de indicatieve kosten voor een woning van circa 60m2 per onderwerp weergegeven (zie onderstaand tabel). De peildatum van dit overzicht was 1 februari 2022. Recente veranderingen in grondstof- of energieprijzen zijn hierin dus niet meegenomen. Kosten zullen ook geüpdatet moeten worden naar aanleiding van de praktijk. Onderstaand kostenoverzicht moet dus eerder gezien worden als een eerste indicatie. Verder dient de volgende vraag zich aan: voor wie is de rekening? De koper, woningcorporatie, gemeente, de Rijksoverheid? Het gesprek met deze verschillende partijen over de gewenste invulling van dit vraagstuk loopt op dit moment.  

 

 

3. Toepassing door gemeente: Binnen een half jaar na ondertekening wordt het convenant door alle ondertekenaars binnen de MRA toegepast. In de toepassing dient er onderscheid gemaakt te worden tussen situaties waarin de gemeente eigenaar is van de grond en situaties wanneer er sprake is van privaat grondbezit. 

• Publiek grondbezit, overheid schrijft tender: De ambitieniveaus (brons, zilver of goud) worden opgenomen in het tenderbeleid. Er zijn twee manieren waarop de inhoud van het toetsingskader toegepast kan worden: Allereerst kan het gewenste ambitieniveau gelden als een knock-out criterium. Ten tweede kan door middel van het toekennen van punten aan scores een hogere prestatie beloond worden.
• Privaat grondbezit, ambities uit het toetsingskader opnemen in beleid: In de situatie van privaat grondbezit kan de ambitie uit het toetsingskader opgenomen worden in de anterieure overeenkomst. 

 

4. Vervolg en leertraject: In 2022 ligt de focus op het ondertekenen en uitvoeren van het convenant. Voor het realiseren van de in dit convenant beschreven ambities en het ondersteunen van de betrokken partijen, wordt er een leertraject opgesteld. Dit leertraject bestaat uit een aantal onderdelen: 

• Kennis en toepasbaarheid: Om publieke en private partijen te ondersteunen in het gebruik van de het convenant en de toepassing van de verschillende ambities wordt een handreiking ontwikkeld. In deze handreiking worden de indicatoren zoals beschreven in het convenant vertaald in maatregelen. Het leertraject gaat ook in op de integraliteit tussen de verschillende thema’s en geeft inzicht hoe sommige maatregelen meerdere thema’s tegelijk kunnen bedienen. Ook wordt in deze handreiking opgenomen hoe om te gaan met privaat versus publiek bezit van grond, en hoe de realisatie van de ambities gemonitord kan worden. Daar waar diverse opdrachtgevende partijen tegen dezelfde vraagstukken aanlopen worden deze neergelegd in leerkringen of workshops die onderdeel zijn van het leertraject. Andere opdrachtgevende partijen die al meer ervaring hebben kunnen dan aangeven hoe zij dit doen en er kan in samenwerking met marktpartijen naar oplossingen gezocht worden.
• Inspireren en leren: Voor het uitwisselen van kennis en het uitdiepen van diverse thema’s op het gebied van inhoud, proces of monitoring worden bijvoorbeeld inspiratiesessies en leerkringen georganiseerd voor zowel publieke als private partijen. Tijdens deze sessies komen vraagstukken aan bod en worden inspirerende voorbeelden gedeeld. Waar nodig worden er externe experts betrokken bij deze sessies.