Over natuurinclusief bouwen
Natuurinclusief bouwen is een vorm van duurzaam bouwen waarbij zodanig gebouwd en ingericht wordt dat een bouwwerk bijdraagt aan de lokale biodiversiteit en natuurwaarden.
Waarom is het nodig?
Samengevat: voor een gezondere leefomgeving voor plant, dier en mens.
- Het uitgangspunt is het in stand houden van biodiversiteit en deze uiteindelijk te vergroten.
- Daarnaast kan natuurinclusief bouwen bijdragen aan een goede waterhuishouding, het temperen van de temperatuur op straat en de vermindering van luchtvervuiling.
- Bij de uitvoering en het beheer ervan kan het sociale contacten bevorderen en een recreatieve en educatieve functie vervullen.
Implementeren in 7 stappen
Om natuurinclusief bouwen bij gebieds- of gebouwontwikkeling te integreren, zijn 7 stappen nodig:
Stap 1: Incentive | Bepaal waarom natuurinclusief bouwen nodig is
Voorafgaand aan de uitwerking definieer je de redenen voor je ambitie. Dat kan zijn…
- om een bijdrage te leveren aan een gezonde groene stad
- omdat de Wet Natuurbescherming (WNB) vraagt om compenserende maatregelen
- of omdat het is voorgeschreven in sommige gemeenten.
Voor nieuwbouwprojecten heeft de gemeente Den Haag bijvoorbeeld een puntensysteem ontwikkeld.
Stap 2: Uitgangspunten | Bepaal de kansen en beperkingen van de locatie
Doe onderzoek naar de kenmerken van de locatie en welke kennis over de lokale ecosystemen beschikbaar is. Raadpleeg daarvoor een ecoloog of zoek contact bij lokale natuurverenigingen.
Formuleer daarnaast aan de hand van ecosysteemdiensten bijkomende voordelen die voor jouw project relevant zijn.
Stap 3: Maatregelen | Selecteer de passende maatregelen
Elke locatie is specifiek: een straat in de binnenstad is anders dan een woonwijk aan de rand van de gemeente. In de ecologie worden deze omgevingen ‘biotopen’ genoemd. Elk van deze biotopen vormt de leefomgeving van specifieke soorten dieren, insecten en planten. Selecteer dus de maatregelen die voor deze soorten geschikt zijn.
Een voorbeeld hiervoor is het rapport over voedsel en/of nestgelegenheden van wilde bijensoorten dat concrete toepassingsmogelijkheden beschrijft.
Stap 4: integratie | Integreer de gekozen maatregelen in het ontwerp
Als duidelijk is welke maatregelen genomen kunnen worden om de habitat van de gekozen soorten te versterken, kan het ontwerpen beginnen. Samen met architect of landschapsontwerper integreer je de maatregelen bij jouw gebouw.
Stap 5: Gebruik | Maak met de gebruikers de consequenties inzichtelijk
Natuurinclusief ontwerpen is een nieuwe discipline. Uitleg is nodig om draagvlak voor de gekozen inrichting van openbare ruimte en/of gebouw te vinden. Dit kan weerstand door onbegrip voorkomen. Benadruk daarbij bijkomende voordelen. Zo leveren groene daken bijvoorbeeld niet alleen een bijdrage aan een gezondere stadsnatuur, maar dienen ze ook als waterbuffer en ze zijn koelend voor het binnenklimaat.
Stap 6: Realisatie | Bescherm de natuur tijdens de bouw
Vermijd ook tijdens de bouw activiteiten die de lokale natuur verstoren – anders tast je de te behouden natuur al aan voordat het gebouw is opgeleverd. Denk aan luchtvervuiling, maar ook aan het beschermen van de aanwezige bomen en planten.
Stap 7: Monitoring | Monitor het resultaat
Stadsnatuur laat zich slechts uitnodigen; het uiteindelijke resultaat is daarom afwachten. Het is dus van belang te monitoren wat er daadwerkelijk is neergestreken. Zo kunnen eventueel ook kleine obstakels die het bedoelde resultaat in de weg zitten worden weggenomen. Vraag een ecoloog, eventueel geholpen door lokale natuurverenigingen, om de stadsnatuur te monitoren.
Ontdek bewezen producten en praktische toepassingen
Bouwnatuurinclusief heeft een toolbox ontwikkeld met bewezen producten en praktische toepassingen vanuit verschillende opdrachtgevers en schaalniveaus. Op de website van Vivara pro vind je links naar verschillende natuurinclusieve producten.
Groenblauwe netwerken is een ontwerptool die verschillende strategieën aan gebouwde referenties koppelt. Het boek Stadsnatuur Maken maken is een inspiratie- en voorbeeldboek voor natuurinclusief ontwerpen in de stad met 56 casestudies.
