Op 3 november was het weer tijd voor een nieuwe Community of Practice, dit keer waren we met Cirkelstad Alkmaar te gast bij de circulaire bouwhub van GP Groot. Dé uitgelezen locatie om samen met onze partners in gesprek te gaan over het thema Hergebruik Materialen, een essentiële schakel in de transitie naar een circulaire bouweconomie. Hoe op te schalen? Hoe meet je de milieu-impact van hergebruikte materialen? En hoe krijg je andere partijen mee in jouw circulaire ambitie? Deze vragen zijn aan bod gekomen tijdens deze informerende en inspirerende ochtend in Alkmaar. Had je er graag bij willen zijn? Zie hieronder een beknopte samenvatting van de presentaties en de zes inzichten van deze Community of Practice.
Jaël Voskamp | Mastermate
Mastermate is een groothandel in materialen voor onderhoud en renovatie en wil niets liever dan hun circulaire aanbod opschalen, om zo veel mogelijk hergebruikte producten in de keten te behouden. Toch benoemde Jaël in haar presentatie dat het rendabel maken en opschalen van hergebruikte producten voor Mastermate nog een zoektocht is. Jaël sprak over uitdagingen zoals het vinden van partners verantwoordelijk voor de oogst en schoonmaak; het transport, de opslag en classificatie van hergebruikte materialen, maar ook het creëren van vraag en bewustwording bij opdrachtgevers. Daarom heeft Mastermate een toolbox ontwikkeld voor gemeenten en woningcorporaties om bewustwording te creëren, drempels weg te nemen en draagvlak te creëren voor circulaire producten.
Derek Groot | Dutch Carbon Consultants
Eén van de manieren om de transitie naar een circulaire economie te versnellen is door de CO2 uitstoot van producten zichtbaar te maken. Derek Groot is een onafhankelijk CO2 expert die zich in die niche heeft gespecialiseerd. Derek presenteerde hoe Life Cycle Assessments kunnen worden gebruikt om de milieu-impact en prijs te berekenen voor het delven van grondstoffen, de productie, het transport, het gebruik, het onderhoud en de afvalverwerking. Ook benoemde Derek obstakels voor de transitie naar een circulaire economie. Zo is de emissiefactor voor het berekenen van de milieu-impact nog niet landelijk, of europees bepaald en dus nog niet juridisch bindend. Bovendien is het momenteel lastig en duur om de milieu-impact van hergebruikte materialen vast te stellen.
Arend van de Beek | Lagemaat BV
Lagemaat is ooit begonnen als een familiebedrijf van slopers en inmiddels uitgegroeid tot één van de koplopers op het gebied van circulaire bouw, het opschalen én upcyclen van hergebruikte materialen. In zijn presentatie sprak Arend over het belang van remontabel bouwen, een gebouw als materialendepot, de nieuwe rol van de sloper en nauwere samenwerking met partijen in de bouwketen. Ook liet Arend zien hoe Lagemaat een verwerkingsproces realiseerde voor het upcyclen van onbruikbare hardhouten kozijnen, voor hergebruik in andere toepassingen. Bijvoorbeeld in deuren met deurkozijnen, die zelfs goedkoper dan de nieuwprijs konden worden aangeboden. Afsluitend presenteerde Arend het circulaire bouwproject van de tijdelijke Rechtbank Amsterdam, waarbij een digitaal BIM model is gebruikt om alle materialen in het slooppand in te delen aan de hand van de R-ladder.
De belangrijkste inzichten van deze Community of Practice
Uit de interessante dialoog die er gedurende de sessie ontstond, kwamen de volgende zes inzichten:
- Uitdagingen opschalen: Het opschalen van hergebruikte materialen vraagt om een nieuwe inrichting van de bouwketen. Zo is er behoefte aan nieuwe ketensamenwerkingen, het stroomlijnen van de transport en opslag en duidelijkheid over de classificatie van hergebruikte materialen.
- Een toolbox voor bewustwording: Bewustwording bij opdrachtgevers is cruciaal voor het versnellen van de transitie, gezien zij de hoogte van de circulaire lat bepalen. Hoe krijg je opdrachtgevers mee? Om draagvlak te creëren voor hergebruikte producten, kan gebruik worden gemaakt van een toolbox voor bewustwording bij opdrachtgevers, zoals bijvoorbeeld die van Mastermate.
- Hoe groot is jouw voetafdruk? Life Cycle Assessments geven inzicht in de milieu-impact van producten én waar je als producent kosten kunt besparen.
- Een digitale tweeling: Door een sloopobject volledig te digitaliseren in BIM, kan je inzicht krijgen in de hergebruik potentie van de materialen in het pand. Ook kan het creëren van een digitale tweeling een hulpmiddel zijn om hergebruik van materialen te maximaliseren, door het sloopobject in een nieuw ontwerp te puzzelen.
- Rol in de keten: Iedereen is op zoek naar zijn rol in de circulaire bouwketen. Welke rol pak je? Door je rol in de bouwketen te verbreden kun je de circulaire ambitie doortrekken over verschillende fases in het bouwproces (bijvoorbeeld sloop & bouw). Of zelfs de circulaire ambitie van een bouwproject bepalen, zoals Lagemaat bijvoorbeeld opdrachtgever is geworden.
- Blijf niet hangen in recycling: Voorkom symptoombestrijding: benader de R-ladder niet alleen van beneden naar boven (opwaarderen), maar óók van boven naar beneden (ontwerp met minder materialen).
